Ήταν 1983 όταν το αποστακτήριο Port Ellen στο ομώνυμο χωριό του Islay θα έβαζε “οριστικό” λουκέτο. Όπως και πολλά ακόμα αποστακτήρια την “μαύρη” εκείνη χρονιά νικήθηκε από την πολυετή κρίση στη βιομηχανία του ουίσκι και αναγκάστηκε να σταματήσει οριστικά την απόσταξη.
40 όμως ολόκληρα χρόνια μετά η απόσταξη στο Port Ellen αναβιώνει και νέο απόσταγμα ρέει ξανά από τους άμβυκές του! Η 19η Μαρτίου 2024 θα μείνει στην ιστορία ως η πρώτη ημέρα της επαναλειτουργίας του θρυλικού αποστακτηρίου από το Islay.
Αυτό ήταν κάτι που οι απανταχού ουισκόφιλοι το περιμέναμε χρόνια καθώς η επίσημη ανακοίνωση της Diageo (ιδιοκτήτριας εταιρείας του Port Ellen) σχετικά με το πλάνο αναβίωσής του -που παρεμπιπτόντως συμπεριλάμβανε και το Brora το οποίο επίσης είχε κλείσει το 1983– είχε έρθει ήδη από το 2017 και όριζε ως έτος έναρξης το 2020. Ωστόσο, αρκετές αναποδιές (βλ. COVID-19 κ.α) επέβαλλαν αναβολή στο αρχικό πλάνο.
Ένας θρύλος αναγεννιέται
Ένα από τα επονομαζόμενα “ghost distilleries”, όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει αποστακτήρια που είναι μεν ανενεργά άλλα έχουν διαθέσιμο απόθεμα, απέκτησε φήμη θρύλου αρκετά χρόνια μετά το κλείσιμό του. Όντως, το 1983 όταν έκλεισε κανείς δεν σοκαρίστηκε καθώς όπως και όλα τα υπόλοιπα αποστακτήρια που έκλεισαν εκείνη τη χρονιά είχε αποτύχει να δημιουργήσει σημαντικό κέρδος.
Ο “θρύλος” του άρχισε να δημιουργείται αρκετά χρόνια μετά. Για την ακρίβεια μετά το 2001 όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη σειρά Special Releases της Diageo με ένα 22 ετών ουίσκι στους 56,2 αλκοολικούς βαθμούς. Από τότε το Port Ellen είχε εκπροσώπηση σε κάθε ετήσια συλλογή Special Releases με μια σειρά από εκπληκτικές εμφιαλώσεις μέχρι και το 2017 και την 17η και τελευταία κυκλοφορία Port Ellen: Ενός 37 ετών ουίσκι απόσταξης του 1979 στους 51 αλκοολικούς βαθμούς! Αυτές οι εμφιαλώσεις χάρισαν στο Port Ellen τον χαρακτηρισμό του θρύλου, όχι μόνο λόγω της ποιότητάς τους αλλά και λόγω της σπανιότητάς τους.
Το νέο αποστακτήριο Port Ellen
Το νέο αποστακτήριο Port Ellen αποτέλεσε αντικείμενο έντονης ανακαίνισης. Σύμφωνα με την Diageo, το αποστακτήριο “σχεδιάστηκε από την αρχή για να διευρύνει τα όρια της καινοτομίας, του πειραματισμού και της βιωσιμότητας”.
Οι αρχιτέκτονες εργάστηκαν επίσης για να αναδείξουν το εκπληκτικό τοπίο του Islay, με το γυάλινο still house να προσφέρει θέα στον κόλπο Kilnaughton Bay προς τον φάρο Carraig Fhada.
Το αποστακτήριο σχεδιάστηκε επίσης με γνώμονα τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της Diageo. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί να γίνει ουδέτερη ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030. Το Port Ellen τη βοηθά στην επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς το νέο αποστακτήριο είναι ήδη ουδέτερο ως προς τον άνθρακα. Η ανακύκλωση του νερού και της θερμότητας και τα ανανεώσιμα βιοκαύσιμα θα τροφοδοτήσουν τη νέα εποχή του αποστακτηρίου.
Τέσσερις ολοκαίνουργιοι χάλκινοι αποστακτήρες αποτελούν την καρδιά του νέου αποστακτηρίου.
Το ένα ζεύγος αποστακτήρων έχει ονομαστεί “Phoenix Stills” και πρόκειται για ακριβή αντίγραφα των αρχικών αποστακτήρων που λειτουργούσαν στο ιστορικό αποστακτήριο. Αυτοί οι άμβυκες, που “αναδύονται από τις στάχτες του παλιού αποστακτηρίου”, θα επιχειρήσουν να αποστάξουν το ιστορικό στυλ του Port Ellen που το έκανε θρύλο.
Το δεύτερο ζεύγος αποστακτήρων – οι Πειραματικοί αποστακτήρες (“Exprerimental Stills”) – θα χρησιμοποιηθούν για να πειραματιστούν με νέες και καινοτόμες μεθόδους απόσταξης. Αυτοί οι άμβυκες συνδέονται με ένα spirit safe δέκα μερών (“Ten Part Spirit Safe”) – ένα από τα πιο καινοτόμα κομμάτια εξοπλισμού απόσταξης που δημιουργήθηκαν ποτέ – το οποίο θα επιτρέπει στους αποσταγματοποιούς να λαμβάνουν δέκα (αντί για τρία) διαφορετικά μέρη (cuts) αποστάγματος κατά τη διάρκεια μιας απόσταξης. Το “Ten Part Spirit Safe” συνδέεται με το ειδικό εργαστήριο του Port Ellen, όπου ο τεχνικός του αποστακτηρίου αναλύει σχολαστικά και καταγράφει το πλήρες φάσμα διαφορετικών παραλλαγών νέου αποστάγματος, επιτρέποντας πρωτόγνωρο πειραματισμό και νέες συναρπαστικές ευκαιρίες για τη παρασκευή μοναδικών νέων ουίσκι.
Ο Ewan Andrew, επικεφαλής υπεύθυνος βιωσιμότητας της Diageo και πρόεδρος της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού και προμηθειών, δήλωσε:
Πρόκειται για μια στιγμή ορόσημο για τη Diageo και το σκωτσέζικο ουίσκι. Το Port Ellen έχει τις ρίζες του στη γη και τους ανθρώπους του Islay, αλλά είναι ένα όνομα που έχει απήχηση σε όλο τον κόσμο ως ορόσημο για το ποιοτικό single malt σκωτσέζικο ουίσκι. Το Port Ellen έχει μια περήφανη κληρονομιά πρωτοπόρων καινοτομιών και πειραματισμών και είμαστε πιστοί σε αυτή την κληρονομιά στο αναγεννημένο Port Ellen, δημιουργώντας ένα αποστακτήριο βασισμένο στην παράδοση αλλά έτοιμο να αποτελέσει ένα πρωτοποριακό νέο φως στο στερέωμα του σκωτσέζικου ουίσκι.
Ο Ali McDonald θα αναλάβει τη θέση του master distiller στο Port Ellen, μετά από θητεία στα αποστακτήρια Islay Kilchoman, Caol Ila και Lagavulin. Ο ίδιος δήλωσε:
Είναι τιμή μου να αναλάβω αυτή τη νέα θέση στο τιμόνι ενός εμβληματικού αποστακτηρίου και να χτίσω πάνω στο πρωτοποριακό παρελθόν του Port Ellen. Το Port Ellen κατέχει μια πολύ ξεχωριστή θέση στις καρδιές των παθιασμένων φίλων του ουίσκι και το να βλέπουμε το αλκοόλ να αναβλύζει και πάλι από αυτούς τους αποστακτήρες είναι μια απίστευτη στιγμή για την κοινότητα του Islay και τον ευρύτερο κόσμο του ουίσκι. Είμαστε βαθιά αφοσιωμένοι στο να διευρύνουμε τα όρια του σκωτσέζικου ουίσκι μέσω του πειραματισμού. Είμαι ενθουσιασμένος να δω τι μπορούμε τώρα να δημιουργήσουμε.
Η Aimée Morrison, master blender του Port Ellen, πρόσθεσε:
Το Port Ellen θα οριστεί ως ένα αποστακτήριο που θα διευρύνει τα όρια, με το εργαστήριο που διαθέτουμε στις εγκαταστάσεις μας να μας δίνει την ευκαιρία να εμβαθύνουμε στην επιστημονική έρευνα, προσφέροντάς μας μια βαθύτερη ματιά σε αυτό το malt από το Islay.
Υπενθυμίζουμε ότι μετά το κλείσιμο του, το Port Ellen, λειτουργούσε ως βυνοποιητήριο βιομηχανικών διαστάσεων προμηθεύοντας βύνη σε όλα τα αποστακτήρια του Islay! Προς το παρόν δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση για το τι μέλλει γενέσθαι με το βυνοποιητήριο αλλά λογικά θα συνεχίσει κανονικά την παροχή βύνης μέχρι νεωτέρας.
Slàinte mhath!
Πηγές: diageo.com, thewhiskeywash.com, whiskymag.com, thespiritsbusiness.com
