Το φθινόπωρο του 2017, όταν ακόμα ζούσα και εργαζόμουν στη Σκωτία, είχα την τύχη να κάνω ένα από τα ομορφότερα ταξίδια που έχω κάνει στη ζωή μου. Βέβαια δεν ήταν ακριβώς ταξίδι μιας και το να βρεθώ εκεί ήταν υπόθεση οδήγησης λίγων ωρών, αλλά είτε ταξίδι το πεις είτε εκδρομή δεν αλλάζει το γεγονός ότι ήταν μαγευτική. Είχα λοιπόν την ευκαιρία να επισκεφτώ το νησί Skye, ή αλλιώς Isle of Skye. Ομολογώ ότι ενώ είχα ακούσει για την απίστευτη φυσική ομορφιά του νησιού και ότι είναι ένας must προορισμός, σημαντικό ρόλο στην απόφαση να το επισκεφτώ έπαιξε η προοπτική να επισκεφτώ και το θρυλικό αποστακτήριο Talisker Distillery, το πρώτο αποστακτήριο στο Isle of Skye.
Το Isle of Skye
Το Isle of Skye βρίσκεται ανοιχτά της βορειοδυτικής ακτής της Σκωτίας και είναι το μεγαλύτερο νησί στο σύμπλεγμα των Εσωτερικών Εβρίδων που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν και άλλα πασίγνωστα νησιά όπως τα Islay, Jura, Mull, Raasay. Είναι γνωστό για τα μαγευτικά τοπία του, τις δύσβατες περιοχές του, τα γραφικά ψαροχώρια του και τα μεσαιωνικά κάστρα του. Το μεγαλύτερο από τα ψαροχώρια του, το Portree, με τα χαρακτηριστικά πολύχρωμα σπίτια στην προβλήτα, αποτελεί και την πρωτεύουσα του νησιού. Κατά την αρχαιότητα ήταν κατειλημμένο από γαελόφωνους Σκώτους προερχόμενους από την Ιρλανδία ενώ Νορβηγοί κυριαρχούσαν στο νησί από τον 9ο ως τον 12ο αιωνα όταν και το βασίλειο της Σκωτίας διεκδίκησε και κατέκτησε την κυριότητα του νησιού. Έκτοτε, οι Εβρίδες πέρασαν στην ανεξάρτητη εξουσία των Αρχόντων των Νήσων (Lords of the Isles) μέχρι και τον 15ο αιώνα. Η ιστορία του νησιού πλούσια, όσο και η φήμη που το συνοδεύει. Ξεκίνησα λοιπόν, με καλή παρέα, από το βασίλειο του Fife, όπου έμενα, για μια περιπέτεια τριών ημερών προς τη νήσο Skye!
Τα highlights του ταξιδιού
Η διαδρομή για να φτάσεις εκεί είναι πανέμορφη. Κατευθυνόμενοι βόρεια του Εδιμβούργου συναντήσαμε το διατηρημένο μεσαιωνικό χωριό Pitlochry. Έπειτα, οδηγήσαμε παράλληλα με τα φυσικά σύνορα του δρυμού Cairngorms από την μια πλευρά και τον ποταμό Garry από την άλλη, διασχίσαμε μια απαράμιλλης ομορφιάς έκταση από φαράγγια (glens), ρυάκια (burns) και λίμνες (lochs) για να φτάσουμε στο Dalwhinnie. Από εκεί προσεγγίσαμε τις όχθες της Loch Laggan, μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο όπου συναντήσαμε μέχρι και ένα ελάφι στην άκρη του δρόμου(!), ώστε να καταλήξουμε έπειτα από τρεις με τέσσερις ώρες οδήγησης στο ιστορικό Fort William στους πρόποδες του υψηλότερου βουνού της Βρετανίας, Ben Nevis.
Κοντά στο Fort William βρίσκεται η Glenfinnan Viaduct, μια επιβλητική σιδηροδρομική κοιλαδογέφυρα στην άκρη της Loch Shiel, που συνδέει την δυτική ακτή των West Highlands με το Fort William. Η διαδρομή αυτή έχει χαρακτηριστεί ως η “καλύτερη διαδρομή με τρένο στο κόσμο” και συγκεντρώνει πλήθος τουριστών που θέλουν να δουν από κοντά το θρυλικό τρένο με ατμομηχανή “The Jacobite” να διασχίζει τη γέφυρα! H δημοτικότητά της, ωστόσο, εκτοξεύτηκε όταν εμφανίστηκε στις ταινίες Harry Potter ως μέρος της διαδρομής του Hogwarts Express και από τότε είναι γνωστή ως γέφυρα του Harry Potter!
Σειρά στο ταξίδι μας είχε ένα από τα πιο φωτογραφημένα αξιοθέατα της Σκωτίας, το Eilean Donan Castle (μτφ: Το κάστρο στο νησί). Ένα τοπίο απαράμιλλης γραφικότητας με το νησάκι λίγα μέτρα από τη στεριά και το κάστρο να δεσπόζει πάνω του. Χτίστηκε τον 13ο αιώνα και αποτέλεσε οχυρό για το Clan MacKenzie και τους συμμάχους τους, Clan MacRae. Πλέον θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά και πιο όμορφα κάστρα της Σκωτίας.
Διασχίζοντας την γέφυρα που ενώνει την ηπειρωτική χώρα με το Skye κατευθυνθήκαμε προς το Glen Brittle. Το φαράγγι (Glen) Brittle βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού και είναι γνωστό για μια αλληλουχία από μικρές λίμνες και ρυάκια γνωστά ως Fairy Pools. Τα πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά των “πισίνων” προδίδουν την ασυνήθιστη καταγωγή τους αλλά παραλληλα συνθέτουν και ένα μοναδικό φυσικό τοπίο.
To The Old Man of Storr είναι, κατά την προσωπική μου άποψη, ό,τι πιο όμορφο μπορεί να δει κανείς στο Isle of Skye. Ένα απόκοσμο μέρος, στην κορυφή του λόφου Storr, με μια σειρά από ξεχωριστές βραχώδεις κορυφές, αποτέλεσμα αρχαίων κατολισθήσεων που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από τις σελίδες ενός βιβλίου του J.R.R. Tolkien! Δυστυχώς η τύχη δεν μας χαμογέλασε και τη στιγμή που επισκεφτήκαμε το Storr ήταν η στιγμή που χτύπησε το νησί ο τυφώνας Ophelia! Αυτό δυστυχώς σήμαινε ότι το μεγαλύτερο μέρος της κορυφής ήταν “κρυμμένο” στα σύννεφα και δεν είχαμε “καθαρό” πλάνο. Επίσης σήμαινε ότι ο άνεμος ήταν τόσο δυνατός που μετά βίας μπορούσες να σταθείς όρθιος (!) με αποτέλεσμα να διακόψουμε την ανάβαση προς την κορυφή νωρίτερα απ’ό,τι θα θέλαμε.
Λίγα μίλια βορειότερα και ενώ η Ophelia ήταν ακόμα στην παρέα μας κάναμε μια στάση στο περίφημο Kilt Rock. Το Kilt Rock είναι ένας γκρεμός στην ανατολική ακτή με πανοραμική θέα στην “άγρια” και απόκρημνη ακτογραμμή του νησιού. Kύριο αξιοθέατο ο καταρράκτης Mealt Fall λίγα μέτρα από την εξέδρα των θεατών.
Talisker Distillery
Έπειτα από δύο μέρες αφιερωμένες στην φυσική εξερεύνηση του νησιού είχε έρθει η ώρα για την επίσκεψη στο πασίγνωστο αποστακτήριο Talisker. Χτισμένο στης όχθες της λιμνοθάλασσας Loch Harport, στο μικρό χωριό Carbost, σου επιβάλλει ένα δέος πριν καν μπεις στο αποστακτήριο. Αν είσαι τυχερός και δεις το αποστακτήριο (γιατί περί τύχης πρόκειται) με “άσχημο” καιρό αναγνωρίζεις αμέσως τον χαρακτήρα του Talisker στο τοπίο. Αέρας, βροχή και η αγριεμένη θάλασσα να “δέρνει” τα βράχια μπροστά από το αποστακτήριο. Ένα σκηνικό νοσταλγικό και απόκοσμο, τόσο σημαντικό όμως για το whisky που παράγεται εκεί.
H ιστορία του αποστακτηρίου
Ιδρύθηκε το 1830 από τα αδέρφια Hugh και Kenneth MacAskill και έπειτα από μια σειρά από αλλαγές στη σκυτάλη της ιδιοκτησίας, κατέληξε στα χέρια των Alexander Grigor Allan και Roderick Kemp. Ο τελευταίος όταν πούλησε το μερίδιο του το 1982 χρησιμοποίησε τα λεφτά για να αγοράσει το Macallan! Μέχρι τότε το Talisker ήδη θεωρούταν ένα από τα καλύτερα και πιο δημοφιλή whisky της χώρας! O Allan αποφασίζει να συγχωνευτεί με τον Thomas MacKenzie και να σχηματίσουν την Dailuiane-Talisker Distillery Co. Ltd. Όταν αυτός πεθαίνει το 1916, οι John Walker & Sons και John Dewar & Sons σχηματίζουν μια κοινοπραξία και αναλαμβάνουν το αποστακτήριο. Από το 1925 πέρασε στα χέρια της Distillers Company, μετέπειτα Diageo, και ανήκει σε αυτή μέχρι και σήμερα. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Talisker θα σταματήσει παραγωγή όπως πολλά άλλα αποστακτήρια και το 1960 μια φωτιά κατέστρεψε το χώρο των αμβυκών του αποστακτηρίου, μια ζημιά από την οποία χρειάστηκαν χρόνια να ανακάμψει. Μέχρι πρότινως ήταν το μοναδικό αποστακτήριο στο Isle of Skye, αλλά απο το 2017 λειτουργεί και το Torabhaig Distillery!
Το Talisker 10yo από το 1988 αποτελεί μέρος της πρώτης και βασικής γκάμας Classic Malts of Scotland της Diageo μαζί με τα Glenkinchie 12yo, Oban 14yo, Dalwhinnie 15yo, Cragganmore 12yo, Lagavulin 16yo.
To tour
Όπως σε όλα τα αποστακτήρια που ανήκουν στη Diageo, η φωτογραφία δεν επιτρέπεται για λόγους ασφαλείας. Έτσι δεν έχω εικόνες από το εσωτερικό να μοιραστώ. Ωστόσο η περιήγηση ήταν μια υπέροχη εμπειρία. Επισκεφτήκαμε με τη σειρά όλους τους χώρους των πέντε βασικών σταδίων παραγωγής και το γεγονός ότι το αποστακτήριο ήταν σε πλήρη λειτουργία έκανε την εμπειρία ακόμα πιο εμβυθιστική.
Σημειώσεις παραγωγής
- Το νερό που χρησιμοποιείται σε όλα τα στάδια παραγωγής προέρχεται από το ρυάκι Carbost που πηγάζει στον λόφο Cnoc nan Speireag (Hawk Hill), διασχίζει το αποστακτήριο και εκβάλλει στη Loch Harport μπροστά του.
- Μέχρι το 1972 χρησιμοποιούσε το δικό του malting floor (ειδικός χώρος για τη βυνοποίηση του κριθαριού) αλλά πλέον προμηθεύεται το βυνοποιημένο κριθάρι του από τις μονάδες παραγωγής του Glen Ord στα Highlands. Μέτρια τυρφώδες κριθάρι χρησιμοποιείται με περίπου 18-22ppm (phenol parts per million) τύρφης στο αρχικό κριθάρι.
- Το wort που παράγεται από την πολτοποίηση (mashing) στο 8 τόνων mash tun είναι διαυγές, κάτι που προδίδει περισσότερες φρουτώδεις γεύσεις (εστέρες) και λιγότερες βυνικές.
- Για την ζύμωση (fermentation) χρησιμοποιείται πεπιεσμένη (pressed) μαγιά (yeast) και η διαδικασία στα 8 συνολικά washbacks, απο πεύκο από το Oregon χωρητικότητας 53000 λίτρων το καθένα, διαρκεί τουλάχιστον 65 ώρες με αποτέλεσμα, και πάλι, να ευνοείται η δημιουργία εστέρων.
- Η απόσταξη, ωστόσο, του Talisker συγκεντρώνει το περισσότερο ενδιαφέρον. Γίνεται σε μια ασυνήθιστη διάταξη πέντε αμβυκών, δύο wash stills (πρώτη απόσταξη), 10400 λίτρων το καθένα, και τριών spirit stills (δεύτερη απόσταξη), 7400 λίτρων το καθένα. Τα wash stills είναι ψηλά και έχουν βραχίωνες (lyne arm) σε περίεργο σχήμα “Π” με ένα σωλήνα αναρροής στην άκρη του. Αυτό υποχρεώνει τα βαρύτερα στοιχεία να επιστρέφουν στον αποστακτήρα ώστε να ξανά αποσταχθούν. Θεωρείται ότι μέχρι και το 90% των ατμών επιστρέφουν στον αποστακτήρα! Έτσι και πάλι επιβιώνουν οι φρουτώδεις ενώσεις και μειώνεται η επαφή των ατμών με τον χαλκό του άμβυκα αφήνοντας περισσότερες θειούχες ενώσεις (χαρακτηριστικό του Talisker) στο νέο απόσταγμα. Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα (1928) το Talisker χρησιμοποιούσε τριπλή απόσταξη και πολλοί πιστεύουν ότι το περίεργο αυτό σχήμα των αμβυκών είναι μια προσπάθεια αναβίωσης του τότε χαρακτήρα του αποστακτηρίου. Τα spirit stills είναι πολύ απλούστερα και κοντύτερα με οριζόντιους βραχίωνες και χωρίς καμπυλώσεις στο “λαιμό” τους. Και οι δύο τύποι αποστακτήρων καταλήγουν σε παραδοσιακούς συμπυκνωτές worm tub.
- Η ωρίμανση γίνεται σχεδόν αποκλειστικά σε βαρέλια αμερικάνικης δρυός πολλαπλών χρήσεων (refill) που προηγουμένως είχαν χρησιμοποιηθεί για την ωρίμανση bourbon. Εξαιρέσεις αποτελούν τα Talisker Distiller’s Edition και Port Ruighe για τα οποία χρησιμοποιούνται και βαρέλια από κρασί sherry και port αντίστοιχα.
- Ετήσια παραγωγη: Περίπου 2,6 εκατομμύρια λίτρα.
Γευστικός χαρακτήρας
Το Talisker είναι γνωστό ως ένα “ναυτικό” malt whisky. Χαρακτηριστικές γεύσεις και αρώματα που θα συναντήσεις σε οποιαδήποτε έκφραση του αποστακτηρίου είναι η τύρφη (μέτριας έντασης), το μέλι, το θαλασσινό αλάτι, τα πικάντικα μπαχαρικά, και νότες θείου και φυκιών.
Until Next Time
Αδιαμφισβήτητα το Isle of Skye ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες μου και μου προσέφερε εικόνες και εμπειρίες που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Γραφικά τοπία, απόκρημνες ακτογραμμές, μαγευτικές κοιλάδες και η ευκαιρία να δω από κοντά την παραγωγή ενός από τα πιο δημοφιλή και αγαπητά single malt whisky του κόσμου. Ίσως είναι ιδέα μου, αλλά ακόμα και μετά από τόσες επισκέψεις σε αποστακτήρια, οι εικόνες που σχηματίζονται στο μυαλό μου όταν βλέπω ένα αποστακτήριο από κοντά συντροφεύουν για πάντα κάθε dram που απολαμβάνω. Ανοίγω το μισοάδειο μπουκάλι Talisker 10yo από το ράφι μου, σερβίρω ένα dram, αναπολώ το όμορφο νησί, τη βροχή και τα υπέροχα τοπία και εύχομαι η επόμενη φορά να είναι ακόμα πιο μαγευτική. Μέχρι την επόμενη φορά λοιπόν…
