You are currently viewing Εκδρομή στο Oban και το ομώνυμο αποστακτήριο

Εκδρομή στο Oban και το ομώνυμο αποστακτήριο

Tέσσερις Μάηδες πριν, έμενα και σπούδαζα στη Γλασκώβη. Η Γλασκώβη είναι η μεγαλύτερη πόλη της Σκωτίας αλλά ταυτόχρονα είναι και το κοντινότερο αστικό κέντρο στην μικρή, παραλιακή πόλη των δυτικών Highlands, το Oban. Το όμορφο Oban με την πλούσια ιστορία αποτελεί δημοφιλές θέρετρο και προορισμό τριημέρου για τους κατοίκους της Γλασκώβης και όλης τη δυτικής Σκωτίας αλλά ίσως το δημοφιλέστερο αξιοθέατό του είναι το ομώνυμο αποστακτήριο που παράγει ένα από τα γνωστότερα whisky του κόσμου, το Oban Single Malt Whisky.

Έτσι, εκείνο το όμορφο συννεφιασμένο Σάββατο του Μάη μπήκα μαζί με εκλεκτή παρέα στο πρωινό τρένο για Oban για μια εκδρομή που έμελλε να μείνει για πάντα στην καρδιά μου. Και αυτό διότι το αποστακτήριο του Oban είναι το πρώτο που επισκέφτηκα ποτέ! Ήταν η πρώτη μου χρονιά στη Σκωτία και το Oban ήταν η αρχή ενός διαρκούς whisky travel που διήρκησε για 4 χρόνια και είχε ως ενδιάμεσους σταθμούς 26 συνολικά αποστακτήρια!

Going to Oban

Πριν καν φτάσουμε στον τελικό μας προορισμό, η εκδρομή μας ήδη άξιζε τον κόπο. Το τρένο ξεκινάει παράλληλα με τον ποταμό Clyde και λίγο πριν αυτός εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό, κατευθύνεται βόρεια. Αφού περάσει από τις λίμνες Gare loch και loch Long, ο συρμός εισέρχεται στο εθνικό πάρκο Loch Lomond and the Trossachs, μία τεράστια έκταση 1900 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σπάνιας ομορφιάς. Δάση, κοιλάδες, ποταμάκια και λίμνες συνθέτουν το σκηνικό που μοιάζει με πίνακα ζωγραφικής. Και μόνο για την ομορφιά της διαδρομής αξίζει να πάρεις το τρένο, παρά τις τρείς περίπου ώρες που χρειάζεται για να φτάσει στο Oban. Με το αυτοκίνητο η διαδρομή είναι λίγο συντομότερη αλλά λιγότερο γραφική.

 

To Oban

 

The Little Bay

Οban (An t-Òban) στην σκωτική γαελική σημαίνει The Little Bay (μτφ. Μικρός Κόλπος) και καταλαβαίνεις γιατί, με το που κατεβαίνεις από το τρένο. Ο κόλπος πάνω από τον οποίο έχει χτιστεί η πόλη έχει μια σκωτσέζικη ομορφιά και δεν θυμίζει αντίστοιχους κόλπους του ευρωπαϊκού νότου. Η πόλη είναι χτισμένη σε τρία επίπεδα και αμέσως παρατηρείς τον επιβλητικό πύργο McCaig’s στην κορυφή του λόφου, το τρίτο επίπεδο. Οι μόνιμοι κάτοικοι δεν είναι πάνω από 9000 αλλά σε high season μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 25000. Πολλοί είναι απλά περαστικοί, καθώς από εκεί μπορείς να πάρεις το πλοίο για το πανέμορφο Isle of Mull, μέλος του συμπλέγματος των Εβρίδων. Αυτό επιβεβαιώνει το κυριολεκτικό μέρος του τίτλου που έχει δοθεί στην πόλη: “Πύλη Προς Τα Νησιά” (Gateway to the Isles). Η μεταφορική πλευρά του τίτλου αφορά το ουίσκι της πόλης και θα τη δούμε παρακάτω.

 

To Oban

 

Η πόλη κατοικείται από την μεσολιθική εποχή και το  Dunollie Castle που προστατεύει την κύρια είσοδο στον κόλπο φρουρείται από την εποχή του χαλκού! Ωστόσο μέχρι και τον 18ο αιώνα η πόλη φιλοξενούσε ελάχιστα νοικοκυριά και οι λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνταν με περιορισμένης έκτασης εμπόριο, ιχθυοκαλλιέργειες, ψάρεμα και τη ναυπηγική. Η πραγματική ανάπτυξη ήρθε όταν ιδρύθηκε το αποστακτήριο της πόλης το 1794 καθώς η πόλη ουσιαστικά αναπτύχθηκε, πολεοδομικά και οικονομικά, γύρω από το αποστακτήριο.  Ωστόσο, η επιρροή της θάλασσας και η αξία της στη ζωή των κατοίκων δεν έπαψε ποτέ και είναι παραπάνω από εμφανής ακόμα και σήμερα καθώς αντίστοιχα ναυτικά επαγγέλματα απασχολούν ακόμα ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων.

 

 

McCaig’s Tower

Είχαμε περίπου μία ώρα διαθέσιμη πριν το ραντεβού μας στο αποστακτήριο οπότε αποφασίσαμε να κάνουμε την ανάβαση προς τον πύργο McCaig. Καθώς αφήνεις το χαμηλότερο επίπεδο κτιρίων συναντάς την πραγματική ομορφιά της πόλης. Μικρά επαρχιακά σπιτάκια, όμορφα διακοσμημένα, με πολύχρωμους και μυρωδάτους κήπους, πέτρινα σκαλάκια και μονοπάτια. Η ανοιξιάτικη σκωτσέζικη επαρχία στα καλύτερα της. Στην κορυφή του λόφου, ο πύργος McCaig επιβλέπει την πόλη και τον κόλπο του Oban.

 

Ο πύργος McCaig

 

Οι ρωμαϊκές και ελληνικές επιρροές είναι εμφανείς στον πύργο, που χτίστηκε ως κληρονομιά για την οικογένεια του από τον John Stuart McCaig αλλά και με σκοπό να δώσει εργασία στους ντόπιους χτίστες. Η θέα από την κορυφή είναι μαγευτική, έχοντας όλο τον κόλπο στο “πιάτο” σου. Εύκολα διακρίνει κανείς και την κόκκινη καμινάδα του αποστακτηρίου, “στριμωγμένη” από τα γύρω κτίρια.

 

 

The Oban Distillery

The Heart of the City

Όπως είδαμε, το αποστακτήριο του Oban είναι, ιστορικά και οικονομικά, τεράστιας σημασίας για την πόλη και τους κατοίκους της. Όταν ιδρύθηκε το 1794 ελάχιστα σπίτια υπήρχαν τριγύρω. Η πόλη χτίστηκε γύρω από το αποστακτήριο και συνέχισε να αναπτύσσεται πάντοτε με το αποστακτήριο στην «καρδιά» της.

Όταν στα τέλη του 18ου αιώνα ο Δούκας του Argyll, σε μια προσπάθεια να αναπτύξει την περιοχή, προσέφερε χαμηλά ενοίκια σε όσους θα έχτιζαν σπίτια, οι John και Hugh Stevenson άρπαξαν την ευκαιρία και, το 1793, έχτισαν τα πρώτα σπίτια του Oban και στην “καρδιά” του έχτισαν ένα μικρό ζυθοποιείο. Την επόμενη χρονιά ξεκίνησε η απόσταξη και τα αδέρφια κράτησαν την ιδιοκτησία μέχρι και το 1866. Τα επόμενα χρόνια πέρασε κατά σειρά στα χέρια των Peter Cumstie και John Walter Higgin. Όλη αυτή τη περίοδο παρότι η φήμη του αποστακτηρίου αυξανόταν διαρκώς, η μεταφορά εξακολουθούσε να είναι πολύ δύσκολη. Το 1888 που εγκαινιάστηκε ο σιδηρόδρομος που θα ένωνε το Oban με τη Γλασκώβη, το αποστακτήριο βρήκε επιτέλους την πολυπόθητη αύξηση στις πωλήσεις εκμεταλλευόμενο την τεράστια αγορά της Γλασκώβης. Ο Higgin έχτισε από την αρχή το αποστακτήριο (το σημερινό είναι δικός του σχεδιασμός) και το πούλησε το 1898 στον Alexander Edward (ιδιοκτήτη τότε των Aultmore και Craigellachie). Από το 1925 μέχρι σήμερα ανήκει στην Distillers Company Limited (DCL), γνωστή σήμερα ως Diageo.

Παρά το γεγονός ότι το αποστακτήριο είναι “ευλογία” για την πόλη και τους κατοίκους της, το γεγονός ότι ουσιαστικά η πόλη χτίστηκε γύρω από αυτό, του στέρησε την δυνατότητα να επεκταθεί και να συμβαδίσει με την αυξημένη ζήτηση που εκτινάχθηκε ακόμα περισσότερο όταν το 1988 η Diageo περιέλαβε το Oban 14 year old στη λίστα με τα έξι κλασικά malts της Σκωτίας. Μια μικρή ανακαίνηση του χώρου των αμβυκών το 1972 του επέτρεψε να μην κλείσει αλλά να συμβιβαστεί για πάντα με μια περιορισμένη παραγωγή.

 

Η είσοδος στο αποστακτήριο του Oban

 

Distillery Tour

Με το που φτάνεις στο αποστακτήριο, το πρώτο που παρατηρείς είναι το πόσο “στριμωγμένο” είναι από τα γύρω κτίρια. Και όντως αυτό είναι από τα πρώτα πράγματα που σου λέει ο ξεναγός.  Η ετήσια παραγωγή του αποστακτηρίου δεν ξεπερνα τα εφτακόσιες χιλιάδες λίτρα, όταν πολλά αποστακτήρια έχουν παραγωγή πολλών εκατομμυρίων λίτρων το χρόνο.

Εσωτερικά έχει μια βιομηχανική vintage ομορφιά. Η φωτογραφία δυστυχώς δεν επιτρέπεται, για λόγους ασφαλείας, οπότε δυστυχώς δεν είχα την δυνατότητα να απαθανατίσω το εσωτερικό του. Το mash tun του, όπου η βύνη ξεπλένεται με ζεστό νερό, είναι από χαλκό και ατσάλινο καπάκι και τα washback, όπου προστίθεται η μαγιά για τη ζύμωση, είναι παραδοσιακά από ξύλο και ξύλινα καπάκια. Τόσο το mash tun όσο και τα washback έχουν “παράθυρα” στο καπάκι τους οπότε μας δίνεται η δυνατότητα να παρατηρούμε τα διαφορετικά προϊόντα της παραγωγής. Στο χώρο με τα washback τα παράθυρα του κτιρίου ήταν ορθάνοιχτα και ο αλμυρός αέρας από την θάλασσα έμπαινε ανενόχλητος στον χώρο με τον πολτό. Το χαρακτηριστικό αυτό συμβάλλει, σύμφωνα με τους ανθρώπους του αποστακτηρίου, σε μια αλμυρή νότα στο τελικό απόσταγμα, χαρακτηριστικό του Oban single malt. Στον χώρο με τους άμβυκες απόσταξης καταλαβαίνεις πόσο πραγματικά συμπαγές είναι το αποστακτήριο. Μόνο δύο μικροί αποστακτήρες (pot stills) σε σχήμα “κρεμμυδιού” βρίσκονται εκεί και είναι λογικό να δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με την τεράστια ζήτηση.

Συνέχεια στη περιήγησή μας είχε το δωμάτιο όπου τα βαρέλια γεμίζονται με καινούργιο απόσταγμα. Εκεί, ο ξεναγός μας έδωσε μια μοναδική ευκαιρία να δοκιμάσουμε κατευθείαν μέσα από ένα βαρέλι! Αρκετά νέο απόσταγμα με αλκοόλ γύρω στο 70%, και πραγματικός δυναμίτης στον ουρανίσκο! Συγκρίνοντάς το με το τελικό προϊόν, που σου δίνεται η ευκαιρία να δοκιμάσεις μετά το τέλος της περιήγησης, οι διαφορές είναι τρομερές, συνειδητοποιώντας πόσο πολύ επηρεάζεται ο χαρακτήρας του αποστάγματος από την αλληλεπίδραση με την δρυ των βαρελιών.

Τελευταίος σταθμός, η αποθήκη. Τα βαρέλια “χαϊδεύονται” επί χρόνια από το αλμυρό αεράκι και, σύμφωνα πάλι με τους ανθρώπους του αποστακτηρίου, η θάλασσα αποτυπώνεται βαθιά στον χαρακτήρα του Oban όπως και στα περισσότερα ουίσκι νησιώτικων αποστακτηρίων. Αυτό δίνει πολύπλοκα αρώματα και γεύσεις αλμύρας και ιωδίου.

Το κατά πόσο αυτό συμβαίνει βέβαια είναι αρκετά αμφίβολο. Όπως και στην περίπτωση με τον θαλασσινό αέρα που έμπαινε στο χώρο με τον πολτό και “χάριζε” τη γεύση του. Υπάρχουν συστατικά και χημικές διαδικασίες στη παραγωγή (βλ. τύρφη) που συνεισφέρουν άμεσα και πολύ περισσότερο στον “ναυτικό” χαρακτήρα του αποστάγματος απ’ότι το θαλασσινό αεράκι που “χτυπάει” τα washbacks ή τις αποθήκες ωρίμανσης. Βέβαια τέτοιες ιστορίες είναι κατα κάποιο τρόπο κατανοητές και ως προϊόν μάρκετινγκ θεωρώ ότι δεν βλάπτουν κανένα. Ίσα ίσα είναι διασκεδαστικότατες! 

 

Στο Visitor Centre του αποστακτηρίου του Oban

 

Info & Σημειώσεις Παραγωγής

  • Ιδιοκτήτης: Diageo
  • Ετήσια παραγωγή: 700,000 λίτρα αποστάγματος.
  • Το νερό προέρχεται από την Loch Gleann.
  • Ελαφρώς τυρφώδες βυνοποιημένο κριθάρι χρησιμοποιείται στα 2-3 ppm. H βυνοποίηση πλέον γίνεται από εξωτερικό συνεργάτη.
  • Mash tun από χαλκό και ατσάλινο καπάκι.
  • Τέσσερα ξύλινα παραδοσιακά washbacks διαθέτει το αποστακτήριο. Η ζύμωση διαρκεί τουλάχιστον 60 ώρες εξού και ο ελαφρύς και φρουτώδης χαρακτήρας του καινούργιου αποστάγματος του Oban.
  • Οι δύο μοναδικοί άμβυκες απόσταξης είναι εξαιρετικά μικροί (11000 L το wash still και 6600 L το spirit still). Έχουν σχήμα “κρεμμυδιού” και εντύπωση προκαλεί το μεγάλο αναλογικά πλάτος τους και το μέσο ύψος τους καθώς και μια ιδιαίτερη καμπυλότητα (για αναρροή) μεταξύ σώματος και λαιμού του άμβυκα, στοιχεία τα οποία παίζουν μεγάλο ρόλο στο τελικό προϊόν της απόσταξης. Στόχος του Oban είναι η μέγιστη επαφή με τον χαλκό ώστε να παραχθεί ένα “κομψό” whisky. Η συμπύκνωση γίνεται σε παραδοσιακά worm tubs.
  • Το νέο απόσταγμα ωριμάζει κυρίως σε αμερικάνικα δρύινα βαρέλια πρώην-bourbon πολλαπλών χρήσεων (refilll). Βαρέλια ευρωπαϊκής δρυός από Montilla Fino Sherry χρησιμοποιούνται επίσης σε πολύ περιορισμένο βαθμό για το ” τελείωμα” του Oban Distiller’s Edition.

Χαρακτήρας

H θάλασσα και ο μικρός κόλπος του Oban είναι “σμιλεμένα” βαθιά στον γευστικό χαρακτήρα του whisky. Και αν βρεθείς εκεί συνειδητοποιείς ότι δεν θα γινόταν διαφορετικά. Ελαφρώς τυρφώδες κριθάρι χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη, και έτσι μια διακριτική τύρφη είναι διαρκώς παρούσα στο υπόβαθρο σε όλες τις εκφράσεις του αποστακτηρίου, επιβεβαιώνοντας την μεταφορική διάσταση του τίτλου “Πύλη Προς Τα Νησιά” που έχει δοθεί στο Oban καθώς το “αλμυρό” και καπνιστό whisky είναι βασικό χαρακτηριστικό των σκωτσέζικων νησιών. Το Oban 14 year old αποτελεί την βασική κυκλοφορία του αποστακτηρίου και έχει έναν κατεξοχήν παράκτιο και θαλασσινό χαρακτήρα με αλμύρα, ιώδιο, ελαφρύ καπνό και μέλι. Σε αντίστοιχα μονοπάτια, πάντα με κάποιες διαφορές κινούνται όλες οι εκφράσεις του αποστακτηρίου, το Oban Distiller’s Edition (με επιπλεόν παρουσία φρούτων και μπαχαρικών απόρροια της επιπλέον ωρίμανσης σε βαρέλια Sherry), το αχρονολόγητο Oban Little Bay και προσφάτως το Oban Bay Reserve – The Night’s Watch που αποτελεί μέρος της limited σειράς whisky αφιερωμένων στο Game of Thrones.

After Dram Dinner

Μετά τη περιήγηση στο αποστακτήριο και έχοντας ανοίξει η όρεξη μας, δεν μπορούσαμε παρά να κατευθυνθούμε στο δημοφιλές Oban Seafood Hut, γνωστό και ως η “πράσινη καλύβα”, όπου σερβίρεται ένα από τα καλύτερα θαλασσινά street food της χώρας. Αξίζει ο κόπος να στηθείς στην ουρά για να γευτείς τα φρέσκα οστρακόδερμα του μαγαζιού, τα οποία, παρεμπιπτόντως, ταιρίαζουν υπέροχα με το τοπικό whisky! Λίγο πριν αποχωρήσουμε, δοκιμάσαμε την υπέροχη ζεστή σοκολάτα που σερβίρεται στο φημισμένο Oban Chocolate Company και την απολαύσαμε με θέα το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα στον κόλπο της πόλης.

 

Η Πράσινη Καλύβα. Ένα απο τα καλύτερα θαλασσινά street food στη Σκωτία.

 

Until Next Time

Ο ήλιος είχε δύσει και έδινε το σήμα. Το τρένο για Γλασκώβη αποχωρούσε σύντομα και μαζί του θα αποχωρούσαμε και εμείς. Οι αναμνήσεις πολλές και όμορφες. Και όπως έχουμε ξαναπεί, οι αναμνήσεις αυτές είναι που κάνουν το “ταξίδι” μας ξεχωριστό. To σίγουρο είναι ότι, από τότε, κάθε φόρα που γεύομαι whisky από το Oban, ορκίζομαι ότι μου έρχεται η μυρωδιά της θάλασσας κατευθείαν από το κρύο αεράκι που χτυπάει διαρκώς την ακτή και δεν μπορώ παρά να ζωγραφίσω στο μυαλό μου τον γραφικό κόλπο και την όμορφη μικρή πόλη με τα ωραία σπιτάκια. Μέχρι την επόμενη φορά…

 

 

Υ.Γ. Η αρχική δημοσίευση του κειμένου μου είχε γίνει στο likker.com το οποίο και ευχαριστώ που επέτρεψε να το φιλοξενήσω και στη δική μου πλέον ιστοσελίδα. Το παρών έχει υποστεί μια μικρή αλλά απαραίτητη επεξεργασία σε σχέση με το αρχικό.

Κριτικές whisky από το Oban:

? Oban Bay Reserve – The Night’s Watch (Game of Thrones) Review

Μανώλης Μαθιουδάκης

Μόνιμος ταξιδευτής με προορισμό την ανακάλυψη του "νερού της ζωής". Μέσα από το The Whisky Beat μοιράζομαι τις σκέψεις, τις εικόνες και τις εμπειρίες που "κερδίζω" στην πορεία. Join me?