Ο περασμένος Μάιος με βρήκε ανάμεσα στους κυματιστούς πράσινους λόφους και τον απαλό βόμβο των γαλήνιων ακτών του Islay, εκεί όπου βυθισμένος σε μια συμφωνία malt και μουσικής έζησα μια εμπειρία η οποία θα μου μείνει για πάντα αξέχαστη. Ελάτε μαζί μου να ανακαλύψουμε τη μαγεία του σπουδαιότερου και μεγαλύτερου φεστιβάλ ουίσκι του κόσμου, του Fèis Ìle!
Η Προετοιμασία
Δεν είναι πολλές οι ευκαιρίες που θα έχει κάποιος ουισκόφιλος να βρεθεί στο Fèis Ìle, ειδικά αν μένει στην Ελλάδα. Η μεγάλη απόσταση, το αυξημένο κόστος αεροπορικών αλλά και τα εξωφρενικά κόστη διαμονής στο νησί την περίοδο του φεστιβάλ αποτελούν σημαντικά εμπόδια για κάποιον που θέλει να το τολμήσει.
Φυσικά οι λόγοι για τις δυσκολίες είναι πολλοί. Η μεγάλη απόσταση, η δυσκολία πρόσβασης στο νησί, ο ομολογουμένως μικρός αριθμός διαθέσιμων καταλυμάτων και η φρενίτιδα του κόσμου για τα -κυρίως καπνιστά- ουίσκι από το Islay οδηγούν σε μια εξωπραγματική ζήτηση για το Fèis Ìle, που σημαίνει ότι οι περισσότεροι κανονίζουν το ταξίδι τους ακόμα και ένα χρόνο πριν!
Αν θέλετε να το τολμήσετε πάντως και δεν θέλετε να πουλήσετε το ένα νεφρό σας, μπορείτε να κατασκηνώσετε σε κάποια από τις πανέμορφες παραλίες ή ειδικά διαμορφωμένα spots στο νησί. Ο καιρός τον Μάιο είναι, συνήθως, αρκετά αίθριος ώστε να μην σταθεί εμπόδιο.
To Fèis Ìle
Ας γνωρίσουμε όμως λίγο καλύτερα το φεστιβάλ για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται. Το 1985, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί και να επιμηκυνθεί η καλοκαιρινή περίοδος του Islay για τους τουρίστες, δημιουργήθηκε μια επιτροπή για να ξεκινήσει το πρώτο Islay Festival ή Fèis Ìle.
Το πρώτο φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε το 1986 και ήταν ένα υπέροχο μείγμα κοινοτικών εκδηλώσεων: περίπατοι, ιστορικές ομιλίες, προβολές διαφανειών, χοροί Ceilidh και πολλά άλλα. Υπήρξε μια γευσιγνωσία ουίσκι, αλλά το ουίσκι δεν ήταν παρά μόνο ένα μικρό στοιχείο σε ένα φεστιβάλ που διήρκεσε τρία Σαββατοκύριακα, δύο ολόκληρες εβδομάδες και διέσχισε ολόκληρο το νησί.
Καθώς το φεστιβάλ εξελισσόταν κατά τη δεκαετία του 1980, οι πρώιμες ημέρες του φεστιβάλ ήταν πολύ συναρπαστικές με τις κοινότητες να διαγωνίζονται για το “καλύτερα ντυμένο χωριό” μέχρι την αποκορύφωση της ημέρας του καρναβαλιού. Διακοσμημένα άρματα, πάγκοι και ψυχαγωγία ήταν το αποτέλεσμα πολλών εβδομάδων σκληρής δουλειάς από όλους τους ντόπιους. Οι δύο εβδομάδες ήταν γεμάτες με μουσική, θέατρο, εργαστήρια, ομιλίες, περιπάτους, Ceilidh, συναυλίες και χορούς το βράδυ. Επίσης, υπήρχε ακόμη και μια βασίλισσα του καρναβαλιού από κάθε ενορία Kildalton, Kilarrow και Kilmeny & the Rhinns.
Το 2000 τα αποστακτήρια για πρώτη φορά συμμετείχαν περισσότερο. Eισήγαγαν ημέρες αφιερωμένες στο καθένα από αυτά (Open Days) και κυκλοφόρησαν ειδικά ουίσκι για το Fèis Ìle.
Καθώς περνούσαν το χρόνια το Fèis απολάμβανε όλο και μεγαλύτερη φήμη, οι επισκέπτες πολλαπλασιάστηκαν ενώ οι εκδηλώσεις των αποστακτηρίων εξελίχτηκαν. Πλέον, το Fèis Ìle αφορά σχεδόν αποκλειστικά τα αποστακτήρια του νησιού και όλες οι εκδηλώσεις συνδέονται με αυτά. Κάθε αποστακτήριο έχει τη δική του ημέρα γεμάτη με events, happenings, tastings, μουσική, φαγητό και ουίσκι! Επίσης, παραδοσιακά κάθε αποστακτήριο εμφιαλώνει και κυκλοφορεί κάποια ειδική και περιορισμένη έκδοση single malt ουίσκι αποκλειστικά για το φεστιβάλ.
Agenda
Το φετινό Fèis ξεκίνησε την Παρασκευή 26 Μαΐου. Όπως είθισται πλέον, η πρώτη ημέρα είναι ημέρα γνωριμίας και υποδοχής των ορδών που θα φιλοξενηθούν στο νησί του Islay για τις επόμενες 10 ημέρες.
Day 1: Lagavulin
Πρώτη open day και ξεκινάμε με τον “βασιλιά του Islay”! Στον όρμο του Lagavulin περάσαμε την υπέροχη ηλιόλουστη ημέρα και οι άνθρωποι του αποστακτηρίου είχαν φροντίσει να μας μείνει αξέχαστη. To μενού περιελάμβανε ζωντανή μουσική, φαγητό, παραδοσιακά σκωτσέζικα παιχνίδια και φυσικά πολλά whisky experiences όπως γευσιγνωσίες στην αποθήκη, δοκιμές από επιλεγμένα βαρέλια υπό την καθοδήγηση του θρύλου Iain McArthur, σεμινάρια βαρελοποιίας, βαρκάδα στον όρμο με τη συνοδεία ουίσκι και πολλά πολλά ακόμη. Μια από τις εμπειρίες που επέλεξα να παρακολουθήσω εγώ ήταν το “Meet the makers” που περιελάμβανε μια σε βάθος περιήγηση στο αποστακτήριο με ανθρώπους που δουλεύουν στην παραγωγή με πολλές τεχνικές λεπτομέρειες που θα ικανοποιούσαν και τον πιο απαιτητικό whisky geek! (Διαβάστε για την προηγούμενη επίσκεψή μου στο αποστακτήριο εδώ).
Day 2: Bruichladdich
Η πρώτη μου εμπειρία με τις “ουρές” του Fèis Ìle. Η ημέρα ξεκίνησε από πολύ νωρίς καθώς στηθήκαμε στην ουρά για να εξασφαλίσουμε ότι θα προλάβουμε τις ειδικές εμφιαλώσεις του Bruichladdich για το φεστιβάλ. Το Bruichladdich διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα αποστακτήρια καθώς ουσιαστικά διοργανώνει ένα φεστιβάλ ζωντανής μουσικής. Το ουίσκι φυσικά προσφέρεται σε αφθονία αλλά η μουσική είναι το επίκεντρο. Rock’ndaal το ονομάζουν από πέρυσι και εμφανίζονται σπουδαία ονόματα της εγχώριας μουσικής σκηνής. Headliners φέτος ήταν οι εκπληκτικοί Niteworks που μας χάρισαν ένα μοναδικό folk-house performance!
Day 3: Caol Ila
Σε μια από τις πιο μαγευτικές τοποθεσίες περάσαμε την τρίτη ημέρα του φεστιβάλ, στο αγαπημένο Caol Ila! Μια ακόμα υπέροχη ημέρα και είμαστε πλέον σίγουροι ότι ο καιρός είναι σύμμαχος μας! Και εδώ η ημέρα μας γέμισε με μουσική, αστακό, ουίσκι και (εξαιρετικα ενδιαφέροντα) σεμινάρια βαρελοποιίας από την Cambus Cooperage η οποία εδρεύει στο πάλαι ποτέ ομώνυμο θρυλικό grain αποστακτήριο και πλέον εκτελεί χρέη βαρελοποιίας για τις ανάγκες της Diageo. (Διαβάστε για την προηγούμενη επίσκεψή μου στο αποστακτήριο εδώ).
Day 4: :Laphroaig
Ακόμα μια ημέρα που ξεκίνησε τις πρώτες πρωινές ώρες για να στηθούμε στην ουρά του Laphroaig. Η ημέρα του Laphroaig αποτελεί διαχρονικά ένα από τα highlights του Fèis. Η ανεπιτήδευτη αγάπη των ανθρώπων του για το ουίσκι είναι μεταδοτική και οι επισκέπτες απολαμβάνουν αξέχαστες εμπειρίες. Από warehouse tastings και behind-the-scenes experiences μέχρι μυστικές γευσιγνωσίες-sneak peek στην συλλεκτική single cask εμφιάλωση 18 ετών που κυκλοφόρησαν εκείνο το απόγευμα. Φυσικά, στο προαύλιο του αποστακτηρίου προσφέρεται άφθονο και non-stop refill από την εμφιάλωση του φεστιβάλ Laphroaig Cairdeas White Port and Madeira. Hats-off Laphie!
Day 5: Bowmore & Ardnahoe
Η πρώτη διπλή ημέρα ήταν αφιερωμένη στον θρύλο Bowmore και στον “νέο” Ardnahoe.
Ξεκίνησα με το Ardnahoe, που ιδρύθηκε το 2018 αλλά ακόμα δεν έχει κυκλοφορήσει επίσημη single malt εμφιάλωση. Το αποστακτήριο βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία και η θέα είναι μαγευτική. Είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε ένα warehouse tasting 6 βαρελιών από τα πρώτα που γεμίστηκαν όταν ξεκίνησε απόσταξη το Ardnahoe το 2018 υπό την καθοδήγηση του distillery manager Fraser Hughes και του Andrew Laing. Το μόνο σχόλιο που έχω να κάνω είναι αυτό: Αν επιβεβαιωθεί αυτό που δοκίμασα και στις επίσημες εμφιαλώσεις, το Ardnahoe θα κάνει πάταγο! Εξαιρετικό new make spirit, από τα πιο γευστικά του Islay και τρομερή διαχείριση του ξύλου που του χαρίζει μια ζηλευτή ωρίμαση για την ηλικία του. Τηρουμένων των αναλογιών φυσικά. Φεύγοντας, οι κύριοι Laing και Hughes μας χάρισαν και ένα νέο “επί του πιεστηρίου”: Η πρώτη επίσημη single malt εμφιάλωση Ardnahoe θα κυκλοφορήσει σε ένα χρόνο ακριβώς, την ημέρα του Ardnahoe στο Fèis Ìle 2024! Φυσικά, το αποστακτήριο αξίζει τη δική του ξεχωριστή ημέρα και είμαι σίγουρος ότι τα επόμενα χρόνια θα την αποκτήσει.
Συνέχεια στην πέμπτη ημέρα του φεστιβάλ με το παλαιότερο αποστακτήριο του νησιού, το θρυλικό Bowmore! Εδώ συνάντησα ένα από τα θετικότερα vibes όλου του φεστιβάλ. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα ήταν ότι οι επιλογές ουίσκι που έδινε το Bowmore στο bar ήταν όλες εξαιρετικές και σε απίστευτα λογικές τιμές. Από άποψη δοκιμών, σίγουρα αυτή ήταν η καλύτερη ημέρα καθώς δοκίμασα μνημειώδη ουίσκι όπως τα Bowmore 16 year-old Wine Cask 1992 και Bowmore 23 year-old Port cask 1989.
Day 6: Kilchoman
Για την έκτη ημέρα του φεστιβάλ επισκεφθήκαμε το Kilchoman. Μεγάλες αλλαγές από την τελευταία φορά που βρέθηκα εδώ, το 2018. Νέο, τεράστιο και σύγχρονο visitor centre, αλλά και δεύτερο still house καθώς το Kilchoman διπλασίασε την παραγωγή του εγκαθιστώντας επιπλέον mash tun, washbacks αλλά και δύο νέους αποστακτήρες το 2020. Όλοι οι χώροι του αποστακτηρίου ήταν προσβάσιμοι από το κοινό και οι εργαζόμενοι ήταν εκεί για να λύσουν κάθε σου απορία ενώ είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω την εξαιρετική 3η έκδοση του 100% Islay, που κυκλοφόρησε το 2013!
Day 7: Bunnahabhain & Jura
Μία ακόμα διπλή ημέρα και πρώτη στάση αποτελεί το αγαπημένο Bunnahabhain! Ακόμα μια εκπληκτική ημέρα με λιακάδα, ιδανική να εξερευνήσουμε τον πανέμορφο όρμο που βρίσκεται το αποστακτήριο. Φυσικά ούτε εδώ λείπουν τα happenings. Αυτό που επέλεξα εγώ ήταν το θρυλικό Warehouse 9 tasting που αποτελεί ίσως το καλύτερο tasting experience στο νησί διαχρονικά. Τέσσερα ξεχωριστά,”περίεργα” βαρέλια που σκοπός είναι να ενθουσιάσουν, να προβληματίσουν και να διεγείρουν τον ουρανίσκο μας δοκιμάζονται κάθε φορά. Δοκιμάσαμε βαρέλια Manzanilla, Red Wine, Amarone, Moine (Peated) Oloroso. Μοναδική εμπειρία που προτείνεται ανεπιφύλακτα!
Δεύτερη στάση μας την 7η ημέρα του φεστιβάλ δεν είναι κάποιο αποστακτήριο του Islay αλλά αντίθετα μπαίνουμε στο ferry για να περάσουμε στο γειτονικό νησί Jura. To ομώνυμο αποστακτήριο έχει την δική του open day και συμπεριλαμβάνεται στους εορτασμούς του Fèis Ìle τα τελευταία χρόνια. Ένα νησί που φιλοξενεί 200 άτομα, 6000 κόκκινα ελάφια και έχει ένα δρόμο, μια pub, ένα ξενοδοχείο και ένα αποστακτήριο! Η ομορφιά του είναι ξεχωριστή. Καθ’όλη τη διαδρομή νιώθεις κάτι απόκοσμο, ένα νησί σαν να είναι απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο αλλά ταυτόχρονα τόσο φιλόξενο και με τόσες ομορφιές να προσφέρει. Επέλεξα να παρακολουθήσω μια περιήγηση του αποστακτηρίου που κατέληγε σε γευστική δοκιμή στην αποθήκη. Εσωτερικά το Jura είναι ένα κλασικό παράδειγμα αποστακτηρίου των 60s: Μεγάλοι χώροι, ατσάλινα washbacks και πανύψηλοι άμβυκες 7,7 μέτρων. Από την δοκιμή ξεχώρισα το πεντανόστιμο Jura 12 ετών – Sherry Cask που απευθύνεται (δυστυχώς) αποκλειστικά στην αγορά της Ασίας.
Day 8: Ardbeg
Και κάπως έτσι φτάνει η τελευταία ημέρα του φεστιβάλ που ως γνωστόν είναι πάντα αφιερωμένη στο Ardbeg. Ardbeg day λοιπόν και οι προσδοκίες είναι μεγάλες καθώς οι “παλιοί” έχουν φροντίσει να μας χτίσουν την προσμονή. Η φήμη για μυστική κυκλοφορία κάποιου αποκλειστικού single cask όπως κάθε χρόνο μας οδήγησε να ξυπνήσουμε νωρίς για να στηθούμε στην ουρά, όπου ήδη μετρούσε πάνω από 50 μέτρα με τους πρώτους να έχουν διανυκτερεύσει εκεί!
Το Ardbeg χρησιμοποιεί κάθε χρόνο μια θεματική γραμμή γύρω από την οποία στήνει όλους τους εορτασμούς της Ardbeg Day. Φέτος το θέμα ήταν “Planet Ardbeg” με αισθητική από γραφικές νουβέλες και pop art. Όλο το αποστακτήριο είχε προσαρμοστεί αναλόγως με street art στους τοίχους και πλοκάμια να ξεπροβάλλουν από τα παράθυρα του αποστακτηρίου. Η ειδική εμφιάλωση για το Fèis Ìle ονομάστηκε Heavy Vapours και η ιστορία λέει ότι ένα τέρας σε μορφή καπνού έκλεψε τον χαρακτηριστικό purifier (καθαριστή των ατμών) από τον δεύτερο αποστακτήρα (spirit still) του Ardbeg. Συνεπώς, το ουίσκι που παράχθηκε δεν είχε την κλασική ισορροπία του Ardbeg (αποτέλεσμα του purifier) αλλά βαριοί ατμοί (heavy vapours) επιβίωσαν από την απόσταξη με αποτέλεσμα ένα ουίσκι με πιο βαθιά και αλλόκοτα αρώματα από ότι μας έχει συνηθίσει το Ardbeg.
Όσον αφορά τα happenings, εδώ το Ardbeg πραγματικά το πήγε σε άλλο επίπεδο. Αρχικά, και πριν ακόμα ανοίξουν οι πόρτες μερικά τυχερά μέλη του Ardbeg Committee προσκαλέστηκαν να λάβουν μέρος σε ένα πείραμα. Φόρεσαν τις εργαστηριακές ρόμπες τους, δοκίμασαν βαρέλια και συνέβαλλαν σε μία “μελέτη” η οποία θα οδηγήσει στην επόμενη ειδική εμφιάλωση του Ardbeg! Ταυτόχρονα, καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας μπορούσες να πάρεις μέρος σε ένα ιδιότυπο “κυνήγι θησαυρού” που σκοπός ήταν να λύσεις μια σειρά από γρίφους σε διάφορα σημεία του αποστακτηρίου για να βρεις τον χαμένο purifier του Ardbeg!
Τέλος, αξιέπαινο είναι το γεγονός ότι το Ardbeg προσέφερε μερικές από τις θρυλικότερες εμφιαλώσεις του (Ardbog, Ardbeg 25, Supernova κ.α.) σε λογικότατες τιμές αλλά υπήρχε και άφθονο δωρεάν γέμισμα Heavy Vapours όλη την ημέρα στο προαύλιο! Πως γίνεται να μην αγαπάς αυτό το αποστακτήριο;! Ανέφερα ότι ήταν ακόμα μια φανταστική ηλιόλουστη ημέρα;
Fèis Ìle Gallery
Οι εμφιαλώσεις
Όπως κάθε χρόνο, η λίστα με τις ειδικές εμφιαλώσεις για το φεστιβάλ ήταν μακροσκελής. Πάμε να δούμε ό,τι κυκλοφόρησε στο φετινό Fèis Ìle.
• Lagavulin 14 year-old, American and European Oak – Armagnac Finish, 58.4% abv.
• Bruichladdich ROCK’NDAAL 02.1, 16 year-old, Bourbon and Sauternes Casks, 50% abv.
• Port Charlotte ROCK’NDAAL 02.2, 16 year-old, Refill Wine and Sherry butt, 50% abv.
• Caol Ila 13 year-old, Pedro Ximénez & Oloroso Seasoned Butt, 60.4% abv.
• Laphroaig Cairdeas, White Port and Madeira Finish, 52.3% abv.
• Bowmore 18-year-old, Oloroso and Pedro Ximenez sherry, 52.8% abv.
• Kilchoman 10 year-old, 100% Islay Single Malt, Bourbon Barrel & Sherry Butt, 55.3% abv.
• Bunnahabhain Canasta Cask Matured, 51.2% abv.
• Bunnahabhain 17-year-old Mòine (peated), American Oak & First-Fill Oloroso & Rum, 52.6% abv
• Bunnahabhain 1998, 24 years-old, American Oak & Manzanilla Finish, 52.3% abv.
• Ardbeg Heavy Vapours, 46% abv.
• Isle of Jura 2008, 15 years-old, First-fill bourbon, Single Cask, 58.9% abv.
Extras
Πέρα από τις συλλεκτικές εμφιαλώσεις για το Fèis Ìle, κάποια αποστακτήρια κυκλοφόρησαν και single cask εμφιαλώσεις.
• Bruichladdich 2004 Single Cask Valinch, 18 years old, 1st Fill Port Pipe, 55.7%
Το Laddie Valinch (500ml) αποτελεί πλέον παράδοση. Το βαρέλι επιλέχθηκε απο τους εργαζομένους του αποστακτηρίου και όλα τα έσοδα θα διατεθούν για φιλανθρωπικό σκοπό.
• Port Charlotte 2010 BC:07 Single Cask Valinch Hand Filled at the distillery, 13 years old, 1st fill Bourbon Barrel, 61.1% abv.
• Octomore Valinch_0.2, 150.2PPM, 11 years old, Refill Calvados Cask, 58.1% abv
11 ετών Octomore; Yes, please!
• Caol Ila 20-year-old, Unpeated, Distillery Exclusive Handfilled Single Cask, 1st Fill Bourbon – American Oak, 52.9% abv.
• Laphroaig 2005 Single Cask, 18 years old, Amontillado cask, Bottled for James McGregor’s Retirement, 54.5% abv.
• Bowmore 2016 Hand Filled – Bottle Your Own, 7 years old, Cask 3777, Virgin Oak, 61% abv.
• Ardbeg 2011 Single Cask 2447, 11 years old, 1st fill Amontillado Sherry, 58.2% abv.
• Ardbeg 2006 Single Cask 2787, 16 years old, 2nd fill oloroso sherry butt, 56.8% abv.
Τέλος, και οι ανεξάρτητοι εμφιαλωτές κυκλοφόρησαν ειδικές εμφιαλώσεις για το Fèis Ìle.
• Douglas Laing – Big Peat, The Smokehouse Edition, Finished in Red Wine Casks, 48% abv.
• Elixir Distillers – Elements of Islay Beach Bonfire, Islay Blended Malt, New Oak, Bourbon Refill & Sherry, 57.2%
• Morrison Scotch Whisky Distillers – Mac-Talla Fèis Ìle 2023, Pedro Ximénez Casks, 54.6% abv.
• Dramfool – Lochindaal 2009, 13 Year Old, 60.8% abv.
Εντυπώσεις για τις παραπάνω εμφιαλώσεις δεν θα γράψω ακόμα. Αλλά θα υπάρξει μια μοναδική ευκαιρία να δοκιμάσουμε πέντε από τα ήδη συλλεκτικά ουίσκι σε μια γευσιγνωσία πολύ σύντομα, γι΄αυτό stay tuned!
Until Next Time
Δύσκολο να ξεχωρίσεις μερικές στιγμές από 10 ημέρες γεμάτες συγκινήσεις. Το Fèis Ìle είναι μια εμπειρία που αξίζει να ζήσει κάθε ουισκόφιλος. Όχι απαραίτητα για τα happenings των αποστακτηρίων ή για την μοναδική ευκαιρία να δοκιμάσεις εξαιρετικά και σπάνια ουίσκι που πιθανώς να μην έχεις τη δυνατότητα να τα δοκιμάσεις ξανά στη ζωή σου, ούτε για τις ειδικές εμφιαλώσεις που συνήθως συγκαταλέγονται στις καλύτερες κάθε χρονιάς. Το Fèis Ìle είναι μια εμπειρία που αξίζει να ζήσεις γιατί αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συμπεριληφθείς, έστω για λίγες ημέρες, σε μια παγκόσμια κοινότητα ουισκόφιλων που έχουν ταξιδέψει εκατοντάδες ή χιλιάδες χιλιόμετρα από κάθε γωνιά της Γης για να βρεθούν σε ένα μικρό νησί της Σκωτίας, να επισκεφθούν τα αγαπημένα τους αποστακτήρια και να περάσουν μαζί όμορφες στιγμές.
Το έχω πει και γράψει αρκετές φορές αλλά θα το λέω με κάθε ευκαιρία. Αυτό είναι το ουίσκι. Η κοινότητα, οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες. Όλα, σταθμοί σε ένα μοναδικό γευστικό ταξίδι, ένα ταξίδι προς την ανακάλυψη του “νερού της ζωής”. Ένα ταξίδι ικανό να σου αλλάξει τη ζωή.
Μέχρι την επόμενη φορά λοιπόν…
